Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 2025 yılı Cumhurbaşkanlığı bütçesi üzerinde tarımsal desteklerin durumunu değerlendirdi.
Gürer, “2025 yılında bütçede tarımsal destek olarak verileceği belirtilen toplam tutar 135 milyar TL, geçen yıl bu rakam 91 milyar liraydı. Bu artış, verilmesi gereken desteği ifade etmiyor. Tarım Kanunu'nun 21. maddesine göre verilmesi gereken milli gelirin %1’i 615 milyar TL. 2024 yılı için milli gelirin %1’i 411 milyar liraydı, 91 milyar verildi. 2024 ve 2025 yılı için çiftçiden iki yılda hakkı olduğu için verilmeyen desteğin toplam tutarı 800 milyar lirayı buluyor. Çiftçilik yapan da, besicilik yapan da yeterli desteği almıyor. Örneğin mazot desteği 2023 yılında 11 milyar liraydı, 2024 yılında 16 milyar TL’ye çıktı, 2025 yılında ise mazot desteği olarak 20 milyar TL Cumhurbaşkanlığı'nın yıllık programındaki hedeflerde yer aldı. Ülkemizde tarım kesimi 3.000.000.000 litre mazot tüketiyor. Mazotta ÖTV ve KDV olarak devletin tarım kesiminden aldığı para 45 milyar TL’yi buluyor. Mazot için bir destekten söz etmek için tarım kesiminde ÖTV ve KDV alınmamalıdır. 20 milyar TL destek vereceksiniz, 45 milyar TL ÖTV ve KDV alacaksınız. Mazota yıl içinde gelecek yeni zamlarla bu rakamlar daha da artacak, sonra destek verdik diyeceksiniz. İşte bu destek değil, köstek olmaktır” dedi.
“GIDA DA ARZ AÇIĞI VAR”
CHP'li vekil Ömer Fethi Gürer, 21 gıda ürününde ülkemizin arz açığı olduğunu, yazılı soru önergesine önceki dönem bakanların yanıt olarak verdiğini belirtti. Gürer, “Gıdada arz açığını çok gündeme getirdik, belirttik ama bakanlık arz açığı olmadığını, Türkiye’nin tarım ürünlerinde tam bir ihracatçı olduğunu söyledi. 2025 yılı bütçe hedeflerinde Cumhurbaşkanlığı verilerine göre arz açığı bulunan ürünler için ayrılan bütçe 7.337.000.000 TL. İktidara soruyorum, eğer açığınız yoksa 7.337.000.000 liralık bütçeyi niye ayırdınız? Açığınız varsa kamuoyuna doğru bilgi verip planlama yaparak neden bu açığı kapatmıyorsunuz? Türkiye’de 21 üründe arz açığımız var. Bunlar da stratejik ürünler” dedi.
“113 ÜLKE ARASINDA 49. SIRADAYIZ”
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Cumhurbaşkanlığı bütçesinde hedefler bölümünde Türkiye’nin 2022 yılı küresel gıda güvenliği endeksine göre genel programlamada 113 ülke içinde 49. sırada gösterildiğini ifade etti. Türkiye'nin buğdayda, fasulyede, ayçiçek ham yağında, pirinçte, nohut, mısır ve soyada ithalat yapmak zorunda kaldığını belirten Gürer, “Türkiye’nin gıda konusundaki riski, 21 üründeki arz açığını gidermeye yönelik üretim politikalarının oluşturulması şarttır. Ülke genelinde bölgeler belirlenmeli, hangi bölgede hangi üründe verim alınıyorsa ve hangi bölgede hangi ürün daha az suyla üretim yapılabiliyorsa özellikle kuraklık olan bölgelerde bu ürünlerin yetiştirilmesi lazım” dedi.
Gürer, “2001 yılından bu yana bu ülkede tarım sayımı yapılmıyor. Envanterlerdeki bilgiler gerçekçi değil, yalanlanan sonra gerçek olduğu Cumhurbaşkanlığı yıllık programı 2025 verilerle ortaya çıkan durumlar var. Kamuoyuna doğru bilgi verilmeli, doğru planlamayla üretim gerçekleştirilmeli, ette fiyatların düşmesi için yem sübvanse edilmeli, gıdada fiyatların düşmesi için gübre başta olmak üzere mazotta, ilaçta, tohumda gerekli destekler verilmelidir. Üretilen ürünler tarlada israf olmadan değer bulmalıdır” diye konuştu.
“PATATES ÜRETİCİSİ İKTİDAR TAVRINI BEKLİYOR”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Patates ürünü şu anda hasat bitmek üzere. Her yıl %35’i tarlada satılan patates, bu kere tarlada satılmadığı için depoya kondu. Yani %35 tarlada satılır, geriye kalan depolanır. Yazlık patates depolanmaz ama kışlık patates depolanır. Üretici ürettiği ürünü ürettiği fiyata satamadı. 3 TL’ye dahi patatesi tarlada satamadı; öyle olunca depoya koyup fiyatlardaki değişkenliği bekliyor. Bu gerçekleşmezse belli bir süre sonra depolar çok iptidaidir, ürünlerde çimlenme ya da bozulma başlayacaktır.
Çözüm basit. Toprak Mahsulleri Ofisi ya da Tarım Kredi ürünü alıp doğru biçimde stoklarsa ve fiyatlar üreticiden çıktıktan sonra arttığı için de piyasa yükselmeye başladığında makul kar artı girdi maliyetleri üzerinden ürünü alıp satışı da onun üzerinden yaparsa hem vatandaş pahalı patates almamış olur, hem üreticinin elindeki ürün çöp olmamış olur. Bu kadar da kolay basit bir yöntemin neden gerçekleştirilmediği de bir işaretidir; bunu da ifade etmek istiyorum” dedi.
“GIDADA İŞLER İYİ GİTMİYOR”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “İktidar tarım kesimine destekten çok köstek oluyor. Gübre ve yemde sübvanse edilmemesi maliyetleri olumsuz etkiliyor. Gıda tedarik zincirlerinin bozulması, iklim değişiklikleri, afetler, tarımsal girdilere erişimde yaşanan aksaklıklar, ürün fiyatlarına da doğrudan yansıyor. Ancak bu yıl çiftçi için gerçekten tam bir kara yıl oldu. Ürettiği ürünler önemli ölçüde tarlada kaldı, beklenen fiyatlar oluşmadı. Girdi maliyeti arttı, yanı sıra artan işçilik ve nakliye nedeniyle çoğu yerde tarımsal ürünler toplanmadan tarlada bırakıldı. Bu da bir milli servettir ve önemli bir kayıptır. Bölgemde Boztoprak domatesin tarlada kalıp çürümesiyle kırmızı renk almış durumda. Böylesine problemli bir yıl geçti, iktidar bu süreci seyretti. Üreteni de tüketiciyi de mağdur etti. Serbest piyasa ekonomisi tarımda önemli yaralar açtı” dedi.
